የታካሚ እርካታ ማለት አንድ ታካሚ ከጤና አጠባበቅ አቅራቢዎች በሚያገኘው የጤና እንክብካቤ ምን ያህል እንደሚረካ የሚያመለክት ነው። በጣም አስፈላጊ ከሆኑት የጥራት አመልካቾች አንዱ እንደሆነ ይታወቃል። ስለዚህም እንደ የአገልግሎት ጥራት አካል እና ራሱን የቻለ ግንባታ በስፋት ተጠንቶ ተለካ። ይህም ሆኖ ግን በኢትዮጵያ የሴቶችን እርካታ የማሳደግ አስተዋፅዖ እንዳደረጉ የሚገልጹ ጥናቶች ውስን ወይም ምንም አይደሉም። ይህ ጥናት የታካሚውን አጠቃላይ ፅንስ ማስወረድ እንክብካቤ እንዲያረካ አስተዋጽኦ የሚያደርጉትን መሰረታዊ ነገሮች በመለየት እና በጠቅላላ እርካታ ውጤቶች እና በማህበራዊ-ስነ-ህዝብ እና እንክብካቤ-ተያያዥ ለውጦች መካከል ያለውን ግንኙነት ለመፈተሽ ያለመ ነው።

የ Ipas ማንዋል vacuum aspiration (MVA) መሳሪያዎች ለምን ያህል ጊዜ እንደገና ጥቅም ላይ እንደሚውሉ፣ በምን ምክንያቶች፣ መሳሪያዎቹ ሲተኩ እና/ወይም ሲጣሉ፣ እና እነሱን ለመተካት ምን መሰናክሎች እንዳሉ ለመወሰን።

ምንም እንኳን ደህንነቱ የተጠበቀ ፅንስ ማስወረድን በማረጋገጥ ረገድ መሻሻል ቢደረግም በዓለም ዙሪያ ከፍተኛ የሆነ የፅንስ ማስወረድ እንክብካቤ ጥራት ላይ ይገኛሉ። ነገር ግን፣ በተቋሙ ውስጥ እና ከአገልግሎት ውጪ ባሉ ቦታዎች ላይ ያለውን የፅንስ ማቋረጥ እንክብካቤ ጥራት በመደበኛነት ለመለካት ወጥ፣ ትክክለኛ፣ አስተማማኝ ዘዴ የለም፣ ይህም መማር እና መሻሻልን እንቅፋት ነው። ይህንን ፍላጎት ለመቅረፍ የፅንስ ማቋረጥ አገልግሎት ጥራት ተነሳሽነት ዝቅተኛ ገቢ ባላቸው እና መካከለኛ ገቢ ባላቸው ሀገራት የፅንስ ማቋረጥ እንክብካቤን ለመለካት የመጀመሪያውን ዓለም አቀፍ ደረጃ አዘጋጅቷል።

በኢትዮጵያ በ2005 ዓ.ም ከተሻሻለው የፅንስ ማቋረጥ ህጉ ማሻሻያ ጀምሮ በእናቶች የሚሞቱት በአስተማማኝ ውርጃ ምክንያት በከፍተኛ ደረጃ ቀንሷል።በአጠቃላይ በአገር አቀፍ ደረጃ ደህንነቱ የተጠበቀ የፅንስ ማስወገጃ መመሪያዎችን በማዘጋጀት፣ አጠቃላይ የፅንስ ማስወረድ ሕክምና (ሲኤሲ) በሕዝብ ጤና ተቋማት ውስጥ በመዋሃድ፣ በፅንስ ማቋረጥ ላይ ያሉ መካከለኛ ደረጃ አቅራቢዎች ሥልጠና እና የመድኃኒት ውርጃ (ኤምኤ) መስፋፋት ምክንያት ነው።

ኢትዮጵያ አጠቃላይ የፅንስ ማቋረጥ አገልግሎት ተደራሽነትን በማስፋት እና በማቅረብ ረገድ አስደናቂ እድገት አሳይታለች። ነገር ግን፣ በአስተማማኝ ፅንስ ማስወረድ ምክንያት የሚፈጠሩ ውስብስቦች አሁንም በሀገሪቱ ከፍተኛ የእናቶች ሞት እንዲኖር አስተዋጽኦ ያደርጋሉ። አጠቃላይ የውርጃ እንክብካቤ ተደራሽነትን፣ ተደራሽነትን፣ ተቀባይነትን እና ጥራትን ለመጨመር ጥረቶች ሲቀጥሉ የአገልግሎት ጥራት መገምገም ወሳኝ ነው። ይህ ጥናት በሕዝብ ጤና ተቋማት የሚሰጠውን አጠቃላይ የፅንስ አገልግሎት ጥራት ከደንበኞች አንፃር በአራት የኢትዮጵያ ክልሎች በመገምገም ሰውን ያማከለ እንክብካቤ በተቋማት እና በአገልግሎት ባህሪያት ላይ በመመርኮዝ እንዴት እንደሚለያይ ይመረምራል።

ምንም እንኳን በአፍሪካ ውስጥ በጣም ነፃ ከሆኑ የውርጃ ሕጎች ውስጥ አንዱ ቢሆንም፣ በኢትዮጵያ ውስጥ ግማሽ ያህሉ ውርጃዎች ከጤና ተቋማት ውጭ እየፈጸሙ ነው። የመድሀኒት ፅንስ ማስወረድ (ኤምኤ) አጠቃቀም በከፍተኛ ሁኔታ ጨምሯል ነገር ግን በተቋሙ መቼት MA ያገኙትን እና ያለ ክሊኒካዊ ክትትል MA የወሰዱትን (ማለትም በራስ የሚተዳደር ውርጃ ነበረው) ጨምሮ በሴቶች ልምዳቸው ላይ የመረጃ እጥረት አለ። ጥናታችን በኦሮሚያ፣ ኢትዮጵያ ውስጥ የሴቶችን ልምድ ለመዳሰስ ያለመ ነው።

አይፓስ ለትርፍ ያልተቋቋመ መንግሥታዊ ያልሆነ ድርጅት ኢትዮጵያን ጨምሮ ሴቶች የጾታ እና የመራቢያ መብቶቻቸውን በተለይም ደህንነቱ የተጠበቀ ውርጃ እና የእርግዝና መከላከያ መብትን ለማሳደግ በዓለም ዙሪያ የሚሰራ ነው። በአፍሪካ፣ በእስያ እና በላቲን አሜሪካ በሚገኙ ከ20 በላይ ሀገራት አይፓስ ከተለያዩ ባለድርሻ አካላት ጋር በመተባበር የተለያዩ ጣልቃገብነቶችን ይሰራል። አይፓስ ስልቶቹን እና ከአጋሮቹ የሚፈለጉ አስተያየቶችን እና አስተያየቶችን እንደገና ለመንደፍ አቅዷል።

ኢትዮጵያ ባለፉት አስርት አመታት የእናቶችን ሞት በመቅረፍ ረገድ ትልቅ እድገት አሳይታለች። በ2000 ከ100,000 871 የነበረው የእናቶች ሞት መጠን በ2000 ወደ 401 በ100,000 በ2017.1 ቀንሷል።ቀጥታ የማህፀን ውስብስቦች ከሟቾች 85% ይደርሳሉ።2 አስተማማኝ ያልሆነ ፅንስ ማስወረድ ሊታቀቡ ከሚችሉት የእናቶች ሞት 10 በመቶውን እንደሚሸፍን መረጃዎች ያመለክታሉ።3 ኢትዮጵያ ጥራት ያለው ሁሉን አቀፍ የውርጃ እንክብካቤ እና የእርግዝና መከላከያ አገልግሎት ተደራሽነትን ለማረጋገጥ በምታደርገው ጉዞ ውስጥ ኢፓስ ኢትዮጵያ ኖድ ግንባር ቀደሞቹ አንዱ ነው። ባለፉት ሁለት አስርት አመታት አይፓስ ከMoH እና ከሌሎች አጋሮች ጋር በመተባበር ደህንነቱ የተጠበቀ የውርጃ አገልግሎትን በማስፋፋት ለሴቶች እና ወጣት ልጃገረዶች የSRH መረጃ እና አገልግሎቶችን እንዲያገኙ ምቹ ሁኔታን በመፍጠር መሪ ይሆናሉ። በአጠቃላይ ፅንስ ማስወረድ ክብካቤ እና የእርግዝና መከላከያ አገልግሎት ላይ የጤና ባለሙያዎችን ማሰልጠንን ጨምሮ ሰፊ መርሃ ግብሮችን ተግባራዊ አድርጓል። በፕሮግራም ቅንጅት እና ድጋፍ ላይ የጤና ፕሮግራም አስተዳዳሪዎችን አቅም ማሳደግ; በጤና ተቋማት ጥራት ያለው የCAC እና CC አገልግሎቶችን ማስፋፋት፣የጤና ተቋማትን አስፈላጊ አቅርቦቶች ማሟላት እና ለአነስተኛ እድሳት ድጋፍ መስጠት፣ ጥብቅና እና የማህበረሰብ ተሳትፎ። በዚህ ሰነድ ውስጥ የኢፓስ ኢትዮጵያ መስቀለኛ መንገድ በኢትዮጵያ አጠቃላይ የፅንስ ማቋረጥ እንክብካቤን እና አጠቃላይ የእርግዝና መከላከያ መረጃዎችን እና አገልግሎቶችን ከማስፋፋት አንፃር ያለው አስተዋፅኦ ቀርቧል።

ድርቅ ለሰው ልጅ ደህንነት ትልቅ ስጋት ሲሆን በተለይ በሴቶች እና ልጃገረዶች ላይ ከፍተኛ ጉዳት ሊያደርስ ይችላል። ድርቅ በሚከሰትበት ጊዜ ቤተሰቦች እምብዛም ሀብቶችን ለመመደብ አስቸጋሪ ምርጫዎችን ለማድረግ ይገደዳሉ። ይህ በቤተሰብ ውስጥ ውጥረት እና ግጭት እንዲጨምር ያደርጋል፣ ይህም ሴቶች እና ልጃገረዶች ለጥቃት የበለጠ ተጋላጭ እንዲሆኑ ያደርጋል። ኢትዮጵያ በድርቅ ከተጠቁ የአለም ሀገራት አንዷ ነች። ከቅርብ ዓመታት ወዲህ በሀገሪቱ ተከታታይ ድርቅ ተከስቶ በህዝቡ ላይ ከፍተኛ ጉዳት አድርሷል። ድርቅ በሴቶች የመራቢያ እና የወሊድ ውሳኔ እና ባህሪ ላይ ተጽእኖ ሊያሳድር ይችላል ምክንያቱም በትራንስፖርት እና የመገናኛ አውታር መቆራረጥ ምክንያት የጤና አገልግሎትን አስቸጋሪ ስለሚያደርግ እና ኢኮኖሚያዊ ችግርን ያስከትላል. ስለዚህ ድርቅ ያልተፈለገ እርግዝና፣ ደህንነቱ ያልተጠበቀ ውርጃ እና የእናቶች ህመም እና ሞት እንዲጨምር ያደርጋል። ድርቅ የሥርዓተ-ፆታ ልዩነትን በማባባስ የስራ ጫና እና የገንዘብ ችግር ሴቶችን በትምህርት እና በስራ መሳተፍ አዳጋች በማድረግ ለኤስጂቢቪ ተጋላጭነት ይጨምራል። ስለሆነም ይህ ጥናት ድርቅ በኤስጂቢቪ አገልግሎት አጠቃቀምና እንክብካቤ አሰጣጥ ላይ የሚያደርሰውን ተፅእኖ እና በድርቅ በተጎዱ አካባቢዎች ያለውን ተፅዕኖ ለመቅረፍ ያለውን ዝግጁነት፣መቀነሱ እና ምላሾችን ለመዳሰስ ያለመ ነው።

በኢትዮጵያ አጠቃላይ የውርጃና የእርግዝና መከላከያ አገልግሎት ተደራሽነትን በማስፋት ረገድ አይፓስ ጉልህ ሚና ተጫውቷል። ለረጅም አመታት የጤና ባለሙያዎችን የአቅም ግንባታ ስልጠና በመስጠት፣ ከስልጠና በኋላ ክትትልና ድጋፍ በማድረግ እንዲሁም የጤና ተቋማቱን አስፈላጊ ቁሳቁሶችና ሸቀጦች እንዲሁም መለስተኛ እድሳት በማሟላት የበሰሉ እና ልምድ ያካበቱ የጤና አጠባበቅ ተቋማትን ለማስመረቅ ስትራቴጂ ነድፎ ተግባራዊ አድርጓል። ይህ ጥናት በተመረቁ የህዝብ ጤና ተቋማት ውስጥ ያለውን አጠቃላይ የፅንስ እንክብካቤ እና አጠቃላይ የእርግዝና መከላከያ አገልግሎትን ለመገምገም ታስቦ የተዘጋጀ ነው።

ደህንነቱ ያልተጠበቀ ፅንስ ማስወረድ በአለም አቀፍ ደረጃ በማደግ ላይ ባሉ ሀገራት የእናቶች ሞት ከፍተኛ ድርሻ ያለው ትልቅ የህዝብ ጤና ችግር ነው። በአለም አቀፍ ደረጃ በየዓመቱ ከ36 እስከ 53 ሚሊዮን የሚደርሱ ፅንስ ማስወረዶች ይከናወናሉ። ከዚህ ውስጥ 20 ሚሊዮን ያህሉ ደህንነታቸው የተጠበቁ አይደሉም ተብሏል። በኢትዮጵያ በ2008 382,000 ፅንስ ማስወረድ የተከሰተ ሲሆን በመውለድ እድሜ ላይ ካሉ 1,000 ሴቶች 23 ፅንስ ማስወረድ ነበር። አገልግሎቱን ለሴቶች እና ልጃገረዶች ተደራሽ ለማድረግ እና ተደራሽ ለማድረግ የጤና አገልግሎት ሰጪዎች ተገቢ ያልሆነ አመለካከት አንዱ ተግዳሮት ነው። ጥናቱ የጤና አገልግሎት ሰጪዎች ደህንነቱ የተጠበቀ የፅንስ ማቋረጥ አገልግሎትን በሚሰጡ ያልተመቹ አመለካከት ላይ ትኩረት ሊሰጣቸው በሚገቡ ጉዳዮች ላይ ግብአቶችን ያቀፈ ሲሆን በጤና አገልግሎት ሰጪዎች ላይ ውርጃን በተመለከተ ያለውን አሉታዊ አመለካከት መጠን፣ ተያያዥ ምክንያቶች፣ አቅራቢዎችን የመቋቋም እና አገልግሎቱን ከመስጠት ጋር ተያይዞ ያለውን መገለል ለማሳወቅ ይረዳል።

ከሶስቱ ሴቶች አንዷ በህይወት ዘመናቸው ጾታዊ ወይም አካላዊ ጥቃት እንደሚደርስባቸው ይገመታል። በ2016 የኢትዮጵያ የስነ-ህዝብ እና ጤና ዳሰሳ ዘገባ መሰረት ጾታዊ ጥቃት 10% እንደሆነ ቢነገርም በቅርብ ጊዜ የተደረጉ ጥናቶች ግን ከ40 በመቶ በላይ መስፋፋታቸውን ያሳያሉ። የስርጭት መጠኑ ቢጨምርም፣ የሪፖርት አቀራረብ እና እንክብካቤ ፍለጋ ባህሪው ደካማ መሆኑን ቀጥሏል። በጾታዊ እና በጾታ ላይ የተመሰረተ ጥቃት (ኤስጂቢቪ) በግጭት ወቅት እና ከዚያ በኋላ ባሉት ጊዜያት እየጨመረ እንደመጣ ተዘግቧል, ይህም እንደ ጦርነት ስልት ነው. በነዚህ ጊዜያት በፀጥታ ችግር ፣በመፈናቀል እና በጤና ተቋሙ እና በሌሎች አገልግሎቶች እነዚህን ሁኔታዎች መፍታት ባለመቻላቸው የማሳወቅ እና እንክብካቤ የመጠየቅ አዝማሚያ የበለጠ እየቀነሰ ይሄዳል ተብሎ ይታሰባል። ስለዚህ ጥናቱ የኤስጂቢቪ ወይም የወሲብ ብዝበዛን ፣የእንክብካቤ ፍለጋን እና የወሲብ እና የስነ ተዋልዶ ጤናን (SRH-SGBV) በግጭት ወቅት ለጥቃት የተጋለጡ ወይም ከግጭት መፈናቀልን ለተረፉ ሰዎች ይፋ የማድረግ እና መደበኛ ሪፖርት በማድረግ ያሉትን ክፍተቶች ለመረዳት ያለመ ነው። ግኝቱ አጠቃላይ የወሲብ እና የስነ ተዋልዶ ጤና አጠባበቅን በሰብአዊ አካባቢዎች እንዴት እንደሚሰጥ፣ እንደሚያዋህድ እና ማድረስ እንደሚቻል ማስረጃ ይሰጣል።

ይህ የመሳሪያ ኪት በጾታዊ እና ስነ ተዋልዶ ጤና እና በተለይም ደህንነቱ የተጠበቀ የፅንስ ማቋረጥ እንክብካቤን ተደራሽ ለማድረግ የስልጠና ዝግጅቶችን እና የጥብቅና ወርክሾፖችን የሚያደራጁ ወይም የሚያመቻቹ የአሰልጣኞች፣ የፕሮግራም አስተዳዳሪዎች እና የቴክኒክ አማካሪዎች ግብአት ነው። የውርጃ እሴቶች ማብራሪያ እና የአመለካከት ለውጥ (VCAT) ጣልቃገብነቶችን ውጤታማ በሆነ መንገድ ለማመቻቸት ልምድ ያላቸውን አስተባባሪዎች ከጀርባ መረጃ፣ ቁሳቁሶች፣ መመሪያዎች እና ጠቃሚ ምክሮች ጋር ለማቅረብ የተነደፈ ነው። ልምድ ያካበቱ አሰልጣኞች ውርጃን በቪሲኤቲ ማሰልጠኛ ዝግጅቶች ላይ ክህሎታቸውን እንዲያሳድጉ ለመርዳት ወርክሾፕ ለማካሄድ እንቅስቃሴዎች እና ቁሳቁሶች አሉ።

ኢትዮጵያ በአለም ከፍተኛ የእናቶች ሞት ምጣኔ (በ2013 ከ100,000 ህጻናት 420) አንዷ ነች፣ እና አስተማማኝ ያልሆነ ፅንስ ማስወረድ ዋነኛ መንስኤ ሆኖ ቀጥሏል። በአስተማማኝ ውርጃ ምክንያት የሚደርሰውን ሞት እና አካል ጉዳተኝነት ለመቀነስ፣ ኢትዮጵያ በ2005 የፅንስ ማቋረጥ ህጉን ነፃ አውጥታ በአንዳንድ ሁኔታዎች ደህንነቱ የተጠበቀ ፅንስ ማስወረድ ያስችላል። ይህ ጥናት በኢትዮጵያ ባለፉት አስር አመታት ደህንነቱ የተጠበቀ የውርጃ አገልግሎት አቅርቦት እና አጠቃቀም ምን ያህል እንደተቀየረ ለመለካት ያለመ ነው።

የዚህ ጥናት ዋና አላማ የውርጃ እና የእርግዝና መከላከያ ስነ-ምህዳር ዋና ተዋናዮች ግብረ መልስ/አስተያየቶችን መሰብሰብ እና የአይፓን ስትራቴጂካዊ እቅድ ልምምድ ለማሳወቅ መጠቀም ነው።

ኢትዮጵያ ውስጥ ለእናቶች ሞት ከሚዳርገው ዋንኛ መንስኤዎች መካከል አስተማማኝ ያልሆነ ፅንስ ማስወረድ ነው። ይህንን በመገንዘብ የፅንስ ማስወረድ ሕጉ በ 2005 ተሻሽሏል እና ህጋዊ የሆነ ፅንስ ማስወረድ ለተወሰኑ ምልክቶች ተፈቅዷል. በመሆኑም በሀገሪቱ ያለውን ጤነኛ ያልሆነ ውርጃ ለመቀነስ አጠቃላይ የፅንስ ማስወረድ እንክብካቤ (ሲኤሲ) የተለያዩ የማስፈጸሚያ መመሪያዎች ተዘርግቷል።